Linux Terminal

Linux Terminal හැදින්වීම.

අන්තර්ගතය

• Terminal යනු කුමක්ද? 
• Terminal Emulator.
• Terminal/CLI භාවිතා කල යුතු අවස්ථා.
• මූලික විධාන උදාහරණ.  

Terminal යනු කුමක්ද?  

ටර්මිනලය යනු පරිගණක පද්ධතියකින් ආදාන සහ ප්‍රතිදාන දත්ත සඳහා භාවිතා කරන විද්‍යුත් උපාංගයකි.  
එය මෘදුකාංගයක් නොවේද?
 
Terminal Emulator.

අද අපි භාවිතා කරන්නේ පැරණි භෞතික ටර්මිනල වල මෘදුකාංග නිරූපණයන් ය. අපි මේවා හඳුන්වන්නේ  Terminal Emulator ලෙසයි. මෙය CLI (විධාන රේඛා අතුරුමුහුණත) ලෙසද හැඳින්වේ. උදා: - -

• GNOME Terminal
• konsole
•  xterm 

  
 Terminal/CLI භාවිතා කල යුතු අවස්ථා. 

වර්තමානයේ බොහෝ මෙහෙයුම් පද්ධති වල GUI (චිත්‍රක පරිශීලක අතුරුමුහුණත) ඇත. GUI සමඟ ඔබේ පරිගණකයේ ඕනෑම දෙයක් කළ හැකිය. GUI හා CLI අතරින් පරිශීලකයන්  සඳහා හොඳම අතුරුමුහුණත කුමක්දැයි යමෙකු ප්‍රශ්නයක් ඇසුවොත්, මගේ පිළිතුර වන්නේ "මම ඒ දෙකටම කැමතියි" යන්නයි. CLI හට කළ නොහැකි සහ GUI හට කළ හැකි කාර්යයන්  තිබේ. GUI හට කළ නොහැකි කාර්යයන් කිහිපයක් තිබේ CLI ට කළ හැකි කාර්යයන් ද තිබේ. 

උදා: - -

• නැවත නම් කිරීම(Rename) CLI හි සිදු කළ නොහැක.
• මූලික ගොනු කළමණාකරුවෙකු(File Manager) භාවිතා කර ෆෝල්ඩරයක් තුළ නැවත නැවත ෆෝල්ඩර සෑදිය හැකිද? ඇත්තටම ඔව්. නමුත් ඔබට ෆෝල්ඩරයක් සෑදිය යුතු අතර පසුව විවෘත කර නැවත නව ෆෝල්ඩරයක් සාදන්න. මෙය ඉතා නීරස හා කාලය නාස්ති කරන කාර්යයක් වනු ඇත. නමුත් ඔබ CLI භාවිතා කරන්නේ නම්, ඔබට ටර්මිනලයේ කේත පේළි කිහිපයක් පමණක් ඇතුළත් කළ යුතුය. මෙය සරල උදාහරණයක් පමණි.

එබැවින්, එක් එක් කාර්යය සඳහා පරිශීලකයා අතුරු මුහුණත තීරණය කළ යුතුය.

නමුත් GUI ට වඩා CLI හි සමහර වාසි ඇත.

• වේගය

ඔබ GUI භාවිතා කරන විට ෆෝල්ඩරයක් විවෘත  කරන විටෙක මන්දගාමී බව ඔබ කවදා හෝ අත්විඳ තිබේද? මම හිතන්නේ ඔව්. නමුත් CLI හි එය ඉතා වේගවත් ය. 

ඔබට යතුරුපුවරුව හොදින් හැසිරවිය හැකි නම්, මූසිකයක්(Mouse) හෝ ස්පර්ශක පෑඩ්(TouchPad) භාවිතා කරන විට ඔබ කාලය නාස්ති කරන බවක් ඔබට දැනෙනු ඇත. ඔබ යම් කේතීකරණයක් (Coding) කරන විට යතුරුපුවරුවේ සිට වෙනත් කාර්යයන් සඳහා ඔබේ අත රැගෙන යාමට ඔබට අවශ්‍ය නැත. මෙය මගේ මතයයි.

• අඩු සම්පත් ප්‍රමාණයක් භාවිතා කරයි .

පරිගණක පද්ධතියක ක්‍රියාකාරිත්වය කෙලින්ම රඳා පවතින්නේ පද්ධති සම්පත් භාවිතය මත ය. GUI CLI ට වඩා වැඩි සම්පත් භාවිතා කරයි. මෙය ඔබේ පද්ධතිය මන්දගාමී කළ හැකිය.

Linux හි මූලික CLI විධාන කිහිපයක් සලකා බලමු. 

 මූලික විධානයන්

 pwd: - මෙය ඔබගේ වත්මන් නාමාවලිය(directory) මුද්‍රණය කරයි.

cd: - නාමාවලිය වෙනස් කරන්න.

rm: - මෙය ගොනුවක්(file) මකා දමයි.

rmdir: - මෙය නාමාවලියක් මකා දමයි.

cp: - මෙය ගොනුවක් පිටපත් කරයි.

mv: - මෙය ගොනුවක් ගෙන යයි.

ls: - මෙය වත්මන් නාමාවලිය තුළ ඇති සියලුම ගොනු පෙන්වයි.

reboot: - පරිගණකය restart කිරීම

shutdown: - පරිගණකය shutdown  කිරීම.

සියලුම විධානයන් සිද්ධි සංවේදී වන අතර “man command” භාවිතා කර ඕනෑම විධානයක් පිළිබඳ වැඩි විස්තර ලබා ගත හැකිය.

"man kill" විදානයේ ප්‍රතිදානය

එසේම, ඔබට ටර්මිනලයේ help ටයිප් කර සියලු ලිනක්ස් CLI විධාන ලබා ගත හැකිය.

"help" විදානයේ ප්‍රතිදානය

 සුබ දවසක්!